BELİRLİ ZAMANLARA ÖZGÜ YİYECEK-İÇECEKLER
DOĞUM:
Doğum yapan kadın kan kaybettiği için kan yapıcı yiyecekler karaciğer,
tahin, pekmez, bal, tereyağı, süt, kaymak, hazmı kolay yiyecekler pelte,
muhallebi, pirinç çorbası, ekşi tarhana yedirilir. Tatlı verilir.
Loğusaya doğumdan hemen sonra hasta olmaması için su içirilmez. Ziyaret
gelenlere loğusa şerbeti hazırlanır.
NİŞAN : Şeker, pasta meşrubat dağıtılır
DÜĞÜN
: Kütahya'da genellikle güvey salma, kızardı sıra, düğün yemeklerinde
alışılmış yemekler; çevirme çorba, Kütahya göveçi, pilav, su böreği,
etli yaprak sarma, kaymaklı baklava. Bazı ilçelerde düğün yemeği
keşkektir. Bazı ilçelerde pilav ve tatlıdan oluşan takım yemekleri
verilir. Çorba, arpacık, pirinç çorbası, et yemeği haşlama et, pilav
bulgur veya pirinç, helva irmik helvası,bamyadır
ÖLÜM
: Ölü evine eren yemeği denen yemekler getirilir. Çorbasından pilavına
kadar evde yapılan yemekler götürülür.Eren yemeği 7 gündür. Ölü evinde
hamur kabartması, helva, yufka yapılarak dağıtılır. Ölü ardından
dağıtılan ekmek ve helva hazırda alınabilir. Bunun yanında kesme şeker
ve çay da dağıtılmaktadır.
EV : Ev temeli atılırken kurban kesilir ve kesilen kurbanın kanı temele akıtılır. Kurbanın eti eşe dosta dağıtılır.
ÇOCUK
: İlk çıkan dişini gören kişi çocuğa hediye (çamaşır) alır. Bu olaydan
sonra bulgur ve mısır tuzlu suda kaynatılarak ceviz ile birlikte
dağıtılır
ASKER ve HAC UĞURLAMA:
Askere giden ve gelenlerin, hacca gidenlerin evinde pilav yapılır
(Dökülmek denir.) Topluca yenir. Hacdan gelenler hurma ve zemzem
dağıtır.
RAMAZAN : Mutfaklar
Ramazan erzakı ile doldurulur. Özellikle hoşaflık kuru meyve pilavlık
pirinç, bulgur, erişte ile tereyağı ve peynirlerin en iyisi önceden
seçilerek alınır.Ramazan hazırlığı olarak, müsaitse evinde saç üzerinde,
değilse mahalle fırında sıraya girerek yufka yaparak bunları büyükçe
bir bohçaya sararak muhafaza ederler. Ramazanda sahurda erken kalkarak,
bu yufkalardan kapama, börek, tirit ve cevizli yufka tatlısı yaparak
kullanırlar. Sahur'da yufkadan yapılan yemekler yanında genellikle
haşhaşlı gözleme, uzun süre insanı tok tutması bakımından revaçta olan
bir yemektir. Genellikle sahur'da yufkadan yapılan peynirle veya kıymalı
kapama, gözleme, ıspanaklı şibit, tirit ve curuklamadan başka çeşitli
yemek olarak pilavlar veya evlerde aşaşlık adı verilerek hazırlanmış
belirgat, erişte, oğma-kıyma denilen makarna çeşitleri pişirilir ve
hoşaflar eşliğinde yenilir. İftar yemekleri de Kütahya'da ayrı bir
özellik taşır. Top atışı Hisar'ın bedenleri arasında yapılır. Sofra
başında hazır bekleyen aileler önce iftarlıkla orucu açarlar. Evvelce
asıl yemek başlamadan namazlar kılınırdı. İftar yemeği mutlaka çorba ile
başlar. Kütahya'da Ramazan'ın ilk günü Tutmaç denilen kesilmiş hamurdan
yapılan çorba ilk
Cuma günü de
mercimek çorbası pişirilirdi. İkinci yemek genellikle et yemeği olup
Genelde göveç yenilir. Göveç öğleden önce , özel eti, soğan, biber,
domatesi ile birlikte meşhur güveççilere götürülür. Toprak güveç içinde
5-6 saat fırında yavaş yavaş pişirilerek, üzeri kızarmış olarak akşama
yakın güveççiden alınır. Bu veya bunun gibi bir et yemeği yenilmesinden
sonra pilav ve su böreği yenilir. Baklava veya diğer tatlılar takip
eder. Tatlıların üzerine de baskılık denilen yaprak sarması
yenilir.Ramazanda çocuklar için gözlük veya tabanca şeklinde yapılmış
susamlı iftarlıklar satılır, fırınlar iftar için özel susamlı ve
yumurtalı Ramazan pidesi çekerler.
KIŞLIK YİYECEK – İÇECEK YAPIMI
TARHANA
HAZIRLAMA: Yöremizde ak tarhana denilir. Malzeme olarak; un, maya
yoğurt, kırmızı biber, nane, tuz, acı biber ve domatestir. Yaz aylarında
hazırlanır. Soğan, domates ve biber (acı sevenler kırmızı süs biber
kullanır) kıyma makinesi ile çekilir. Yoğurt, tuz,nane ilave edilerek
karıştırılır. Maya eklenerek un katılır ve hamur haline getirilir.
Üzerine un serpilerek üstü örtülür. On gün süresince günde bir defa
yumruklanıp yoğrulur. (ekşisi gidene kadar) Hamur küçük parçalar halinde
temiz bezler üzerinde kurumaya bırakılır. Kuruduktan sonra oğulabilecek
kıvama gelince tahta tekne içinde oğulup kalburdan elenerek geçilir.
Tekrar temiz bez üzerine serilerek iyice kurutulur
KIZILCIK
TARHANASI HAZIRLAMA : Kızılcık tarhanasına yörede ekşi tarhanada
denir.Kızılcıklar çarşıdan aldığı gibi ilçede ve köylerde ağaçları
vardır. Kızılcıkların ergin (olgun) olması gerekir. Yıkandıktan sonra
kaynatmak için ocağa konur. Kaynadıktan sonra indirilir. Soğutulduktan
sonra içine alabildiğine un tuz katılıp yoğrulur. Diğer tarhana gibi
dökülür Fakat diğer tarhana gibi bekletilmez. Karıldığı gün dökülür.
Tarhana ilistirden veya elekten geçirilir. Çekirdekleri kendiliğinden
ayrılır. Çarşafların üstünde kurutulur.
NİŞASTA
: Buğday 10 gün süreyle su içinde bekletilir, ezilip tekrar suyun
içinde ıslatılır. Kabukları süzülüp kurutulur. Daha sonra oğularak un
haline elenir ve torbalar içinde saklanır.
YUFKA
: Su, un tuzun karışımından oluşan hamurdan yumurta büyüklüğünde
bezeler oluşturulur. Bunlar incecik açılarak saçta pişirilir. Çok sayıda
yufka elde edilir. Bunlar hazır bir şekilde evde bekler ve gerektiğinde
tüketilir.
ERİŞTE : Hamur
hazırlandıktan sonra ince yayımlar (yufka) halinde açılır ve serilir.
yufkalar kibrit çöpü büyüklüğünde keserek yapılan çeşidi de vardır.
Gölgede kurutulur.
OVMA ŞEHRİYE :
Hamur bol yumurtalı un tuz ile karıştırılır.Kaynar su dökülerek oklava
ile yoğrulur. Karşılıklı iki kişi tarafından parlak hal alıncaya kadar
şimşirlenir. Parçalara ayrılır. Hafif kurumaya yakın kalburun üzerine
konup ovalanır. Kalburun altına geçen hamurlar güneşte kurutulur.
Makarna gibi isteğe göre pişirilir.
SALÇA
: Biber ve domates) Sebzeler yıkanıp ayıklanır ve parçalara ayrılır.
Geniş sinilerin üzerine yayılır, iri tuz (kaya tuzu) serpilerek güneşte
bekletilir. İlistirden geçirilerek sıvı hale getirilir ve suyu çekene
kadar güneşte bekletilir.. Çinko kaplarda saklanır.
SEBZE
KURUTMASI : Çöpleri yıkanıp ayıklanarak ipe dizilen veya bir bez
üzerine serilen sebzeler kimi gölgede, kimi güneşte kurutulur. Kurutulan
sebzeler biber, fasulye, patlıcan, gibi sebzeler.
TURŞU
: Sebzeler yıkanıp ayıklanır. Küpeciklerin en altına nohut ve dağ eriği
birer avuç konur. Sebzeler küpecik içine sıkıca yerleştirilir ve
üzerine tuzlu ve sirke su ilave edilir. Konulan sebzeler, biber,
domates, salatalık, kelek, sarımsak konulur. Maydanoz ve limon katılıp
üzerine ağırlık konularak küpecik ağzı kapatılır.Turşular karışık olduğu
gibi sade de kurulmaktadır.
GAK : Hoşaflık) Vişne, elma, erik gibi meyveler soyulup dilimlenmiş olarak serilerek kurutulur. Kışın hoşaf olarak kullanılır.
PEKMEZ
: Üzümler taş küvet içinde çiğnenerek ezilir, suyu çıkarılıp
süzülür.Kazanın içinde kaynatılır. Bu esnada yöremizde bulunan beyaz
renkte olan topraktan bir miktar karıştırılarak koyulaşıncaya kadar
kaynatılır.
REÇEL : Şerbet ile
meyveler kaynatılır. İçine limon tuzu karıştırılıp koyulaşıncaya kadar
kaynatılır. Küpecikler içinde saklanır.
